5 thay đổi quan trọng về BHXH năm 2025 bạn không thể bỏ qua

1. Không được rút BHXH một lần 

Theo quy định mới tại Khoản 1, Điều 70 Luật Bảo hiểm xã hội 2024, từ ngày 01/7/2025, người lao động tham gia BHXH lần đầu sau mốc thời gian này sẽ không còn được tùy ý rút bảo hiểm xã hội một lần như trước. Đây là thay đổi mang tính bước ngoặt, nhằm hạn chế tình trạng rút BHXH sớm khiến người lao động thiệt thòi về lâu dài.

1.1 Những trường hợp ngoại lệ được rút BHXH một lần

Người lao động vẫn có thể rút BHXH một lần nếu thuộc các trường hợp đặc biệt, bao gồm:

• Đã đủ tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ 15 năm đóng BHXH.

• Ra nước ngoài để định cư hợp pháp.

• Mắc bệnh hiểm nghèo, bệnh nguy hiểm đến tính mạng theo danh mục Bộ Y tế.

• Không còn cư trú tại Việt Nam (đã hủy hộ khẩu và có xác nhận theo quy định).

Như vậy, việc rút BHXH một lần sẽ không còn là lựa chọn phổ biến cho mọi người lao động như hiện nay, mà chỉ còn áp dụng trong các tình huống đặc biệt, có tính nhân đạo hoặc bắt buộc về hoàn cảnh sống.

1.2 Mục tiêu của chính sách

Chính sách này được xây dựng nhằm:

• Khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng BHXH để có thể hưởng lương hưu ổn định khi về già.

• Bảo vệ an sinh xã hội lâu dài, tránh việc người lao động rơi vào tình trạng không có lương hưu hoặc phải phụ thuộc hoàn toàn vào trợ cấp xã hội.

Lưu ý: Quy định này chỉ áp dụng với người bắt đầu tham gia BHXH sau ngày 01/7/2025. Những ai đã tham gia trước thời điểm này vẫn được quyền rút BHXH một lần theo các điều kiện cũ.

2. Cộng dồn thời gian đóng BHXH cho người lao động đi XKLĐ

Từ ngày 01/7/2025, Luật Bảo hiểm xã hội 2024 chính thức cho phép cộng gộp thời gian đóng BHXH ở nước ngoài vào quá trình tham gia BHXH trong nước để tính quyền lợi hưu trí. Đây là một tin vui đặc biệt dành cho người lao động Việt Nam đi xuất khẩu lao động (XKLĐ), vì trước đây phần thời gian làm việc ở nước ngoài thường không được tính khi nghỉ hưu tại Việt Nam.

Cụ thể theo Điều 66 Luật BHXH 2024, nếu người lao động:

• Tham gia đóng BHXH tại nước ngoài theo hiệp định song phương hoặc đa phương giữa Việt Nam và nước tiếp nhận lao động,

• Và sau đó tiếp tục tham gia BHXH trong nước,
  thì thời gian đã đóng ở nước ngoài sẽ được cộng dồn để làm căn cứ xét hưởng các chế độ hưu trí.

Ngoài ra, mức hưởng lương hưu cũng được điều chỉnh có lợi: Mỗi năm đóng BHXH ở nước ngoài hợp lệ sẽ giúp tăng 2,25% vào tỷ lệ bình quân lương hưu, tương đương với mức đóng trong nước.

Lưu ý: Chỉ áp dụng cho các trường hợp XKLĐ theo hợp đồng có tham gia BHXH tại quốc gia sở tại theo các hiệp định đã ký với Việt Nam. Người lao động nên kiểm tra kỹ hợp đồng và quốc gia đến làm việc để đảm bảo quyền lợi.

3. Giảm thời gian đóng BHXH

Một trong những thay đổi mang tính đột phá của Luật Bảo hiểm xã hội 2024 là rút ngắn thời gian tối thiểu để được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống còn 15 năm. Quy định này sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 01/7/2025, mở rộng cánh cửa hưu trí cho hàng triệu người lao động, đặc biệt là những người lớn tuổi mới bắt đầu tham gia BHXH hoặc có quãng thời gian đóng ngắt quãng.

Theo quy định mới:

• Người lao động chỉ cần đóng đủ 15 năm BHXH là đủ điều kiện để được xét hưởng lương hưu, thay vì phải đóng đủ 20 năm như trước.

• Vẫn phải đáp ứng điều kiện về độ tuổi nghỉ hưu theo quy định hiện hành.

Điều này có ý nghĩa đặc biệt với: Người lao động lớn tuổi mới tham gia BHXH tự nguyện; Người từng tham gia nhưng bị gián đoạn hoặc mất quãng thời gian dài, giờ có cơ hội nối lại để đủ điều kiện nghỉ hưu.

4. Cập nhật cách tính lương hưu hàng tháng

Từ ngày 01/7/2025, cùng với việc giảm thời gian đóng BHXH để đủ điều kiện hưởng hưu trí, Luật Bảo hiểm xã hội 2024 cũng cập nhật cách tính tỷ lệ lương hưu hàng tháng cho phù hợp với người có thời gian đóng ngắn hơn. Mục tiêu là đảm bảo sự công bằng giữa các nhóm đối tượng, đồng thời vẫn giữ nguyên nguyên tắc “đóng càng lâu – hưởng càng cao”.

4.1 Đối với lao động nam

• Nếu đóng từ 15 đến dưới 20 năm: sẽ áp dụng mức tỷ lệ lương hưu khởi điểm theo hệ số riêng, do Chính phủ quy định chi tiết. Hệ số này thấp hơn so với người có 20 năm đóng trở lên, nhằm phản ánh đúng thời gian tham gia BHXH ngắn hơn.

• Từ 20 năm trở lên: cách tính vẫn giữ như hiện hành – tỷ lệ lương hưu là 45%, sau đó cộng thêm 2% cho mỗi năm đóng BHXH vượt quá 20 năm. Mức tối đa là 75%.

4.2 Đối với lao động nữ

• Bắt đầu tính tỷ lệ lương hưu từ 15 năm tham gia, tương tự nam giới.

• Từ năm thứ 16 trở đi, mỗi năm đóng thêm được cộng 2%, với tổng mức tối đa cũng là 75%

Lưu ý: Cách tính tỷ lệ lương hưu chỉ là một phần trong công thức tính lương hưu hàng tháng. Mức hưởng thực tế còn phụ thuộc vào mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH và các hệ số điều chỉnh theo thời điểm nghỉ hưu.

5. Giảm tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội

Một thay đổi đầy nhân văn trong Luật Bảo hiểm xã hội 2024 là giảm độ tuổi được nhận trợ cấp hưu trí xã hội từ 80 xuống còn 75 tuổi, chính thức áp dụng từ ngày 01/7/2025. Đây là chính sách có ý nghĩa đặc biệt với người cao tuổi không đủ điều kiện hưởng lương hưu, giúp họ có khoản trợ cấp tối thiểu để trang trải cuộc sống khi không còn khả năng lao động.

Đây là khoản tiền ngân sách Nhà nước hỗ trợ hàng tháng cho người già không có lương hưu và không được hưởng BHXH, nhằm đảm bảo mức sống cơ bản tối thiểu và duy trì an sinh xã hội toàn dân.

 Cụ thể thay đổi như sau:

• Trước 01/7/2025: chỉ những người đủ 80 tuổi trở lên, không có lương hưu hoặc trợ cấp BHXH, mới được hưởng chế độ này.

• Từ 01/7/2025 trở đi: giảm độ tuổi xuống còn 75, tức là người từ 75 tuổi trở lên đã có thể nhận trợ cấp hưu trí xã hội hàng tháng nếu không có nguồn thu nhập ổn định.

Ngoài ra, chính sách mới còn mở rộng đối tượng hưởng:

• Người thuộc diện hộ nghèo hoặc cận nghèo từ 70 đến dưới 75 tuổi cũng có thể được xem xét hỗ trợ, tùy theo điều kiện ngân sách địa phương và chính sách an sinh bổ sung.