Kiểm soát viên có được can thiệp vào hoạt động điều hành công ty không?

Trong cơ cấu tổ chức của công ty cổ phần, kiểm soát viên là một trong những chủ thể giữ vai trò đặc biệt quan trọng, thường được hiểu là người “gác cổng” cho tính minh bạch và tuân thủ nội bộ. Tuy không trực tiếp điều hành, nhưng họ lại có ảnh hưởng đến toàn bộ hoạt động quản trị thông qua chức năng giám sát.

Tuy nhiên, một câu hỏi được nhiều người đặt ra là: Liệu kiểm soát viên có được quyền can thiệp vào hoạt động điều hành công ty hay không? Đây là vấn đề không chỉ mang tính pháp lý mà còn liên quan đến ranh giới quyền lực giữa các bộ phận trong công ty. Bài viết này sẽ làm rõ vị trí, quyền hạn của kiểm soát viên và phân tích giới hạn can thiệp của họ trong hoạt động điều hành doanh nghiệp.

1. Vị trí và vai trò của Kiểm soát viên

Trong bộ máy quản trị công ty cổ phần, kiểm soát viên không nằm trong hệ thống điều hành mà giữ vị trí độc lập, trực thuộc Đại hội đồng cổ đông hoặc Ban kiểm soát (nếu có). Vai trò chính của họ là giám sát hoạt động của Hội đồng quản trị (HĐQT), Ban Giám đốc nhằm đảm bảo các quyết định và hoạt động điều hành được thực hiện đúng quy định pháp luật và điều lệ công ty.

Điểm đặc thù là kiểm soát viên không giữ bất kỳ chức vụ điều hành nào, không tham gia vào việc triển khai các hoạt động kinh doanh thường ngày của doanh nghiệp. Thay vào đó, họ hoạt động như một “người quan sát có chuyên môn”, giúp cổ đông nắm bắt tình hình thực tế, phát hiện rủi ro tiềm ẩn trong quá trình điều hành và đảm bảo sự công bằng giữa các bên liên quan trong nội bộ công ty.

2. Quyền hạn của Kiểm soát viên

Mặc dù không trực tiếp tham gia điều hành, nhưng kiểm soát viên được trao những quyền hạn cụ thể để thực hiện tốt chức năng giám sát. Trước hết, họ có quyền truy cập vào hồ sơ, sổ sách kế toán, tài liệu quản trị và báo cáo tài chính của công ty. Đây là cơ sở để kiểm soát viên đánh giá tính minh bạch, hợp pháp và hiệu quả của các hoạt động điều hành.

Ngoài ra, kiểm soát viên được tham dự các cuộc họp của HĐQT, Ban Giám đốc hoặc các cuộc họp khác có liên quan đến quản trị doanh nghiệp, nhằm theo dõi trực tiếp các quyết định quan trọng của công ty. Thông qua việc theo dõi, phân tích, họ có quyền đưa ra kiến nghị đối với HĐQT hoặc Đại hội đồng cổ đông, bao gồm việc đề xuất điều chỉnh chiến lược, thay đổi cách thức quản lý, hoặc xử lý các dấu hiệu vi phạm nếu phát hiện.

Tuy những quyền này mang tính giám sát, nhưng lại đóng vai trò trọng yếu trong việc bảo vệ lợi ích của cổ đông và thúc đẩy tính minh bạch trong hoạt động doanh nghiệp.

3. Kiểm soát viên có được “can thiệp” điều hành không?

Theo đúng quy định pháp luật và nguyên tắc quản trị doanh nghiệp, kiểm soát viên không có quyền trực tiếp can thiệp vào hoạt động điều hành của công ty. Việc quản lý, điều hành doanh nghiệp là trách nhiệm của Hội đồng quản trị và Ban Giám đốc. Kiểm soát viên không được tham gia ban hành quyết định kinh doanh, ký kết hợp đồng hay triển khai hoạt động tài chính.

Thay vào đó, quyền hạn của họ chỉ dừng lại ở mức giám sát và kiến nghị. Nếu phát hiện dấu hiệu sai phạm, rủi ro hoặc hoạt động chưa minh bạch, kiểm soát viên có quyền báo cáo và kiến nghị với HĐQT hoặc Đại hội đồng cổ đông, đề xuất hướng xử lý phù hợp. Tuy nhiên, việc thực hiện hay không vẫn thuộc thẩm quyền của các chủ thể điều hành.

Do đó, có thể khẳng định: kiểm soát viên không được “can thiệp” vào điều hành theo nghĩa hành chính hay tác nghiệp, mà chỉ góp phần điều chỉnh gián tiếp thông qua quyền giám sát và đề xuất.

4. Kết luận

Kiểm soát viên giữ vai trò đặc biệt trong cơ cấu quản trị doanh nghiệp, nhưng không có quyền điều hành. Họ chỉ được thực hiện chức năng giám sát và kiến nghị nhằm đảm bảo hoạt động của công ty minh bạch, tuân thủ pháp luật và bảo vệ quyền lợi cổ đông.

Dù không tham gia trực tiếp vào việc ra quyết định kinh doanh, nhưng kiểm soát viên lại là nhân tố quan trọng giúp ngăn ngừa rủi ro, phát hiện sai phạm và nâng cao chất lượng quản trị doanh nghiệp từ bên trong.